Wij beschikken allemaal over een fantastisch brein met enorm veel mogelijkheden. We benutten dit echter niet altijd of in beperkte mate. Het is alsof we met een auto met zes versnellingen rijden en we er maar drie of vier gebruiken. Iedereen kan zijn brein beter leren inzetten. Maar eigenlijk beschikken we over meerdere breinen die als communicerende vaten kunnen werken.

Drie breinen in één hoofd

Als er plots thuis een leeuw zou binnenstormen, dan gaan we wellicht niet lang brainstormen. We maken razendsnel de keuze tussen vechten, bevriezen of vluchten. Waarschijnlijk kiezen we voor het laatste. Dit gebeurt in een oogwenk zonder dat we daarover hoeven na te denken. Het is ons reptielenbrein dat in overlevingsmodus gaat. Dat brein werkt zintuigelijk, emotioneel en is onvermoeibaar. Je mag drie dagen lang niet geslapen hebben, als die leeuw voor je deur staat, ben je meteen klaarwakker. Doordat dit brein zo snel en zonder nadenken reageert, neemt het soms verkeerde beslissingen. Het voordeel is dat het meerdere taken tegelijk aankan zolang je er maar niet moet bij nadenken.

“Als er iets emotioneel gebeurt, tel dan twee keer tot tien eer je reageert”

Naast dit flitsbrein beschikken we gelukkig ook over een denkend of bewust brein. Dat zorgt ervoor dat we niet continu impulsieve beslissingen nemen en er eerst eens over nadenken. Dit brein kan echter maar één taak tegelijk aan. Ook al denken nog altijd veel mensen dat zij dat wel kunnen. Maar het is onmogelijk om aan twee dingen tegelijk denken. Als we toch proberen te multitasken, dan zullen we in de praktijk continu van de ene naar de andere taak schakelen. Waardoor we heel inefficiënt worden. Het duurt immers lang om je terug weer op de andere taak te concentreren. Twee groten nadelen van dit brein: het werkt langzaam en verbruikt veel energie. Daarom doe je best zware taken in de ochtend. Omdat ons brein dan meestal nog fris is. Door te pauzeren, te wandelen, te rusten of door wat te kletsen, kun je overdag je brein wel weer opladen.

“Neem regelmatig een pauze zonder je brein te belasten”

We beschikken nog over een derde brein. Ons onbewuste, het brein op de achtergrond. Dat heeft een enorme capaciteit. Volgens Ap Dijksterhuis is die capaciteit zelfs 200.000 groter dan ons bewust of denkend brein. Een enorm reservoir. Het staat in voor het opslaan en ordenen van informatie en het leggen van associaties. Het nadeel is dat het enkel werkt als je denkend brein niet werkt of minder wordt belast. Bijvoorbeeld als je slaapt, rust of een routinematige activiteit doet. Voor dat laatste heb je immers niet veel denkcapaciteit nodig. Als alles goed loopt, controleert het denkend brein het totale brein met zijn twee andere breinen. Dit opent heel wat mogelijkheden naar efficiëntieverhoging.

“Doe overdag eens een routinematige activiteit. Zo zullen je makkelijker nieuwe ideeën te binnen schieten.”

Automatiseer taken

Ons reflexbrein is heel goed in taken waar je weinig moet bij nadenken of die repetitief zijn. Een goed voorbeeld is een ervaren autobestuurder. Als we leren autorijden kost ons dat in het begin veel moeite. We moeten dan super geconcentreerd zijn en ze laten ons dan best gerust. Naarmate dat we meer oefenen, worden handelingen als schakelen steeds eenvoudiger tot we er niet meer bij nadenken. We komen dan aan op het werk zonder dat we nog precies weten hoe. Hebben wee onveilig gereden? Neen. Als er zich gevaar voordoet, activeert het reflexbrein ogenblikkelijk het denkend brein. Dat stuurt dan bij waarna het weer in stand-by gaat. Dat dit brein fouten maakt hebben we wellicht al ervaren. Zo kunnen we bijvoorbeeld op zondag de afslag naar ons werk nemen. Ons reflexbrein gaat er immers van uit dat we ons naar ons werk begeven. Een ander sterk voorbeeld en direct gerelateerd aan efficiëntie is blind typen. Toen ik twaalf was, mocht ik in het dorp meedoen aan een cursus sneltypen. Daar kwam veel oefening bij kijken. Tussen twee lessen door moesten we vijf bladzijden vol typen terwijl vrienden aan het spelen waren. Op het examen kregen we een tekst die we zo snel mogelijk moesten typen. Voor elke fout werden punten afgetrokken. Ik haalde 189 slagen per minuut, 3 per seconde. Daar heb ik, vele jaren later, nog altijd profijt van. Het typen gebeurt automatisch en snel.

“Het is nooit te laat om blind te leren typen of je typesnelheid gevoelig te verhogen”

We kunnen ook veel tijd winnen met sneltoetsen, het maken van templates voor teksten die je regelmatig gebruikt of mails automatisch beantwoorden. Telkens kost het je eerst een inspanning om er daarna – zonder dat het je nog veel moeite kost – van te profiteren. Het denkend brein kan op die manier zijn nadelen een stuk camoufleren. Door bepaalde taken uit te besteden aan het reflexbrein ontstaat er meer ruimte voor denkwerk.

“Welke taken zou jij kunnen toevertrouwen aan je reflexbrein?”

— Quote Source

Incubeer taken

Een andere manier van het denkend brein om taken te delegeren is om die toe te vertrouwen aan het onbewuste. We beschikken allemaal over een antwoordapparaat waar je een boodschap in de vorm van een uitdaging of probleem inspreekt. Ons brein kan heel moeilijk om met onbeantwoorde uitdagingen of problemen en zal bewust en onbewust op zoek gaan naar informatie om een antwoord te bieden. Je laat op die manier complexe taken incuberen. Zoals moeilijke problemen of vragen die moeilijk te ontrafelen zijn. Door daar eerst bewust aan te beginnen en het te laten rusten, gaat het onbewuste daar nadien automatisch mee verder. Als we vastlopen op een hardnekkig probleem dat we maar niet kunnen oplossen, is het beter om het te laten liggen en er op een later moment op terug te komen. Veel kans dat de oplossing zich spontaan aandient. Het onbewuste werkt immers door om alle opties naast elkaar te leggen en je de oplossing aan te reiken als je er klaar voor bent.

“Slaap af en toe op een probleem of laat het liggen en maak een wandeling.”

Een ander voorbeeld is het werken aan verschillende projecten. Het is niet verstandig om aan alle projecten tegelijk bezig te zijn. Maar je zou wel een voormiddag aan project A kunnen werken, na de namiddag overschakelen op project B om de volgende ochtend aan project C te beginnen. Als je in de namiddag van de tweede dag verder werkt aan project A zul je zien dat dit project intussen opgeschoten is. Zonder dat je er bewust verder aan gewerkt hebt. Presentaties geven kun je ook uitbesteden aan je onbewuste. Stel dat je volgende week een presentatie wil geven en dat je er maar de avond ervoor aan begint. Dat heb je weinig incubatietijd. Wellicht zullen er dagen na je presentatie nog ideeën in je brein opduiken, ideeën die je had kunnen gebruiken in je pitch. Dit kan je vermijden door de komende dagen al eens naar die presentatie te kijken, zonder ze volledig voor te bereiden. De ideeën zullen dan voor je presentatie al in je opkomen. Dat is trouwens ook de reden waarom je na afloop van een vergadering of als je terug naar huis rijdt opeens een sterk argument te binnen schiet wat je had kunnen gebruiken in die bijeenkomst. Door de vergadering een paar dagen vroeger voor te bereiden, was dit argument waarschijnlijk voor de vergadering al bij je opgekomen.

Wil je hiermee aan de slag?

Tijdens een workshop ‘doorbreek je patronen en werk efficiënter’ komt deze techniek uitgebreid aan bod, dit naast de provocatie- en terugdenkmethode, breinvriendelijk informatie verwerken en het transformatierad als denkmodel om hardnekkige patronen te doorbreken. Samen met collega’s kun je dan oefenen en krijgt je nog heel wat extra tips. Je leert ook hoe je de bedachte alternatieven in de praktijk kunt brengen. Bel Dirk op 0474/949448 of mail naar dirk@dirkdeboe.be voor een vrijblijvend gesprek en we werken een workshop op maat van jouw organisatie uit.